Stiller, Mauritz

Stiller, Mauritz, šved. redatelj, scenarist i glumac (Helsinki, 1883 – Stockholm, 1928). Iz Finske odlazi 1910. u Švedsku, gdje isprva glumi i režira u kazalištu; film. režijom bavio se od 1912. Velike uspjehe postiže nizom dinamičnih, komornih komedija, npr. Ljubav i novinarstvo (1916), o mladoj novinarki, Najbolji film Thomasa Graala (1917), o doživljajima film. scenarista, u kojemu inovativno rabi pretapanja, retrospekcije i paralele između stvarnosti i maštanja protagonista, njegov nastavak Najbolji sin Thomasa Graala (1918), te Erotikon (1920), o bračnoj krizi. Potonji je svojim raskošnim interijerima te izraženim erotskim aluzijama i tonovima korespondirao sa sličnim ostvarenjima C. B. DeMillea te utjecao na kasnije amer. komedije E. Lubitscha, a zanimljiv je i kao definitivan začetak tendencija prema tematici senzualnosti karakterističnoj za šved. film općenito. Status, uz V. Sjöströma, najistaknutijeg šved. redatelja potvrđuje i ekranizacijama romana S. Lagerlöf → Blago gospodina Arnea, Priča Gunnara Hedea (1923) i → Priča Göste Berlinga, u kojima je dojmljivo dočarao romantičarski ugođaj predložaka. Ta se djela odlikuju dinamičnim i vizualno impresivnim eksterijernim prizorima, harmoničnim kompozicijama kadrova te slikovitim crno-bijelim kontrastima i sugeriranjima perspektive. God. 1924. odlazi u Hollywood (zajedno s G. Garbo, koju je angažirao u Priči Göste Berlinga), ali se ne uspijeva prilagoditi tamošnjim produkcijskim zahtjevima; izdvaja se melodrama Hotel Imperial (1927).

B.Kragić